به این ترتیب دو شرکت ملی نفت ایران و سوکار آذربایجان توافق کردند تا بهره‌برداری مشترک از این میدان نفتی را به صورت مساوی در دستور کار قرار دهند. شرکت نفت خزر به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران مسئولیت توسعه میدان‌های نفتی وگازی ایران در دریای خزر را بر عهده دارد، در این راستا فعالیت‌های اجرایی برای تشکیل شرکت مشترک ایران و آذربایجان شروع شده است. از سوی دیگر شرکت ORG نروژ که تفاهم نامه همکاری برای مطالعه میدان سردار جنگل را با شرکت ملی نفت ایران امضا کرده بود، اسفندماه 1396 نتایج مطالعات خود را به شرکت ملی نفت ایران ارائه کرده است و شواهد حاکی از علاقه این شرکت به توسعه این میدان است. محسن دلاویز، مدیرعامل شرکت نفت خزر با استقبال از حضور سرمایه‌گذاران خارجی برای توسعه میدان‌های نفتی ایران در خزر می‌گوید: طبق برآوردهای صورت گرفته توسعه خزر در ایران به حدود ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد و مطالعات شرکت‌های خارجی برای توسعه خزر حاکی از اقتصادی بودن توسعه در خزر است.
ماهنامه ایران پترولیوم پس از امضای سند همکاری میان ایران و آذربایجان، گفت‌وگویی با محسن دلاویز، مدیرعامل شرکت نفت خزر انجام داده است که در ادامه متن این گفت وگو را می خوانید:
سطح همکاری نفت خزر و سوکار آذربایجان برای توسعه میدان مشترک نفتی میان ایران و آذربایجان در آب‌های خزر به چه صورت است؟
با توجه به اینکه ایران و جمهوری آذربایجان یک میدان مشترک در آب‌های خزر دارند، طی سال‌های گذشته مذاکرات فشرده‌ای برای بهره‌برداری مشترک از این میدان انجام شده بود که تا سطح روسای جمهور دو کشور هم پیش رفت و خوشبختانه در تاریخ هشتم فروردین ماه ۹۷ سند همکاری میان دو شرکت ملی نفت ایران و سوکار آذربایجان برای بهره‌برداری مشترک ۵۰-۵۰ از این میدان میان وزرای نفت ایران و انرژی آذربایجان امضا شد. امضای این سند دستاورد بزرگی به نفع دو کشور است، زیرا علاوه بر ریشه‌های تاریخی مشترک میان ایران و آذربایجان منافع آنها نیز در بهره‌برداری مشترک از این میدان تامین می‌شود. ضمن اینکه به گره خوردن منافع راهبردی دو کشور کمک کرده و عواید اقتصادی خوبی هم خواهد داشت.
در مورد اجرایی شدن تفاهمنامه، در حال بررسی راه‌‌های مختلف هستیم که یکی از این راه‌ها تشکیل شرکت مشترک میان شرکت سوکار و نفت خزر است تا بتوانیم به جذب سرمایه‌گذاری و تکنولوژی در این زمینه اقدام کنیم.
فکر می‌کنید شرکت مشترک نفت خزر و سوکار چه زمانی تاسیس شود؟
فعلا منتظر همکاری با سوکار در این زمینه هستیم. منتهی فکر می‌کنم در یک بازه ۶ ماهه تا یکساله می‌توانیم نحوه همکاری با یکدیگر را پایه‌ریزی کنیم.
برآوردی از سرمایه مورد نیاز برای توسعه این میدان مشترک دارید؟
برای توسعه این میدان حداقل به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم. این میدان دارای ۳۰ میلیارد بشکه نفت خام درجا هست و چون مخازن خزر، ماسه سنگی هستند، بنابراین این امکان را می‌دهد که ضریب بازیافت بیشتری داشته و نفت بیشتری را استحصال کنیم. از سوی دیگر به دلیل عمیق بودن آب‌های خزر از نظر تکنیکال به شرکت‌هایی برای توسعه این میدان نیاز داریم که تجربه فعالیت در آب‌های عمیق را داشته باشند، ضمن اینکه توجه به مسائل زیست محیطی از اولویت‌های ما در توسعه خزر است.
نحوه همکاری شما با سوکار مشخص شده است؟
هنوز در ابتدای راه هستیم و فکر می‌کنم تا یک ماه آینده روند فعالیت دو شرکت مشخص شود. طبق سند همکاری، ما باید اجرایی شدن قرارداد را اعلام می‌کردیم که این کار از سوی ایران انجام شده و منتظریم تا این موضوع هم از سوی شرکت سوکار اعلام شود؛ پس از این مرحله احتمالا با سوکار یک توافقنامه اولیه امضا کرده و به صورت رسمی فعالیت‌ها را به صورت مشترک انجام می‌دهیم. البته به صورت غیررسمی تماس‌هایمان را با سوکار داریم و از اطلاعاتی که آنها دارند، استفاده می‌کنیم. مشکل خاصی هم در این زمینه نیست و ارتباط خوبی با شرکت سوکار داریم.
چه زمانی از این میدان مشترک برداشت خواهید داشت؟
حداقل دوسال برای نهایی شدن قرارداد میان دو شرکت به زمان نیاز داریم. پس از امضای قرارداد هم فکر می‌کنم بین سه تا چهارسال برای توسعه به زمان نیاز داشته باشیم. بنابراین حداقل پس از هفت سال تولید از این میدان عملیاتی شود.
آبان 1396 شرکت ملی نفت ایران و شرکت ORG نروژ تفاهمنامه همکاری برای مطالعه میدان سردار جنگل و سه بلوک اکتشافی در خزر امضا کردند، نتایج مطالعات در اختیار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفته است؟
اوایل اسفندماه 1396 شرکت ORG پیشنهاد کتبی توسعه میدان سردار جنگل را به صورت رسمی به شرکت ملی نفت ایران ارائه داده و در آن نامه به صراحت اعلام کرده است که تمام ریسک سرمایه‌گذاری در توسعه میدان را می‌پذیرد. من از آنها علت بیان این جمله را پرسیدم که گفتند از حجم ذخایر میدان سردار جنگل شگفت زده شدند. زیرا شرکت شل قبلا مطالعاتی را بر روی حوضه جنوبی خزر انجام داده بود و با اینکه مطالعات خوبی بود، منتهی میزان ذخایر در این قسمت از خزر را بسیار بدبینانه می‌دانستند. در حالی که ORG با مطالعاتی که انجام داده بسیار خوش بین است حجم ذخایر خزر بسیار بیشتر از آن چیزی باشد که پیش بینی شده است.
فکر می‌کنید برای توسعه این میدان با توجه به حجم بالای سرمایه‌گذاری، کنسرسیوم تشکیل شود؟
هنوز چیزی مشخص نیست و شرکت ملی نفت ایران نظر خود را اعلام نکرده است. بحث‌های تکنیکالی و فنی ادامه دارد. اما فکر می‌کنم برای توسعه این میدان کنسرسیومی از شرکت‌ها تشکیل شود. شرکت ORG هم صراحتا باید به سمت شرکت‌هایی مانند پتروبراس که تجربه خوبی در حفاری آب‌های عمیق دارند برود. البته نامه‌ای در این ارتباط به شرکت ORG داده‌ایم و آنها هم مذاکراتی با شرکت پتروبراس برای تشکیل یک کنسرسیوم فنی شروع کرده‌اند.
هنوز هم عده‌ای معتقدند سرمایه‌گذاری برای توسعه خزر به دلیل فناوری بالای حفاری در آب‌های عمیق و نیاز به سرمایه‌گذاری بالا، اقتصادی نیست.
من موافق این نظر نیستم. خزر جای بکر و مهمی برای ایران است و همان طور که آقای بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران هم گفته است نگاه ما به خزر یک نگاه راهبردی و ملی است. در سال‌هایی که ایران از توسعه خزر بی‌بهره بود، کشورهای همسایه ما برداشت‌های خوبی از خزر داشتند، ضمن اینکه با نفت بالای ۵۰ دلار قطعا برداشت از خزر اقتصادی است. بنابراین با قاطعیت می‌گویم که توسعه در خزر قطعا اقتصادی است و ما برای توسعه این میدان‌ها، نیاز به جذب سرمایه‌گذار خارجی داریم.
برآوردی از حجم سرمایه‌گذاری برای توسعه میدان‌های نفتی در خزر دارید؟
هنوز برآورد دقیقی نداریم. برای این کار نیازمند فعالیت‌های اجرایی بیشتری هستیم تا بدانیم به چه میزان سرمایه نیاز داریم. اما برآوردهای اولیه حاکی از این است که برای توسعه میدان مشترک میان آذربایجان و ایران به حداقل ۱۰ میلیارد دلار سرمایه و میدان سردار جنگل هم بین ۷ تا ۱۰ میلیارد سرمایه نیاز داشته باشیم. آغوش ما برای جذب سرمایه برای توسعه خزر باز است. بعد از برجام هم اعلام کردیم که همه شرکت‌ها، حتی شرکت‌های آمریکایی می‌توانند برای سرمایه‌گذاری به ایران بیایند. همان طور که آقای زنگنه هم گفته‌اند رئیس جمهوری آمریکا تنها شرکت‌های امریکایی را از سود سرمایه‌گذاری در ایران محدود کرده است. اما ما آماده جذب سرمایه‌گذاری خارجی هستیم. همواره نیز به شرکت‌های خارجی این اطمینان را داده‌ایم که امنیت سرمایه‌گذاری آنها را در ایران تضمین می‌کنیم.
اولویت شما برای توسعه خزر چیست؟
جذب سرمایه و توجه به مسائل زیست محیطی. با توجه به اینکه باید در آب‌های عمیق حفاری انجام دهیم، بنابراین نیازمند تکنولوژی خاصی هستیم. از سوی دیگر از آنجا که در آب‌های خزر محصور هستیم توجه به مسائل زیست محیطی در برداشت از خزر از اولویت‌های اصلی ماست که حتما باید رعایت شود.
به همین دلیل شرکت‌هایی می‌توانند در توسعه خزر با ایران همکاری کنند که به لحاظ فنی مورد تایید ایران بوده و توانایی این کار را داشته و امتحان‌شان را در خزر پس داده باشند.
برنامه‌ای برای توانمند کردن شرکت‌های ایرانی برای فعالیت در آب‌های عمیق دارید؟
وقتی که جذب سرمایه‌گذاری با این احجام در خزر داشته باشیم قطعا از تجربه شرکت‌های ایرانی نیز استفاده خواهیم کرد. این شرکت‌ها نیز در کنار شرکت‌های خارجی از تجارب و تکنولوژی روز دنیا در خزر بهره خواهند برد. ما هم به عنوان شرکت نفت خزر در کنار پیمانکاران ایرانی هستیم و در زمان مقرر برنامه‌ریزی لازم را برای بهره‌مندی بیشتر از توانمندی شرکت‌های ایرانی خواهیم داشت. منتهی هنوز در اول راه هستیم و باید نحوه همکاری با شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری مشخص شود.
توسعه خزر منجر به چه تغییراتی در شمال ایران خواهد شد؟
همان‌طور که می‌دانید اقتصاد شمال کشور ایران به توریسم و کشاورزی وابسته است و صنعت چندانی در این بخش از ایران دیده نمی‌شود. توسعه خزر اساس اقتصاد این منطقه را تغییر می‌دهد. تاسیسات عظیم نفتی با سرمایه‌گذاری هنگفتی که در این منطقه ایجاد می‌شود منجر به تقویت بخش خصوصی و اشتغال غیرمستقیم در این حوزه می‌شود که در دل خود تقویت بخش خصوصی، تقویت پیمانکاران و حمایت از ساخت داخل را به همراه دارد.
از سوی دیگر معتقدم اگر قرار است به تقویت تولید ملی فکر کنید ابتدا باید اقتصاد را قوی کنید که برای این کار باید سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در ایران انجام شود. در بخش نفت در دو حوزه به صورت ضروری به جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیازمندیم. در بخش بازسازی و نوسازی تاسیسات نفتی حداقل به 40 میلیارد دلار و در بخش توسعه حداقل به 200 میلیارد دلار جذب سرمایه نیاز داریم که این ارقام برای سرمایه‌گذاری بسیار جذاب خواهد بود. همواره شرکت‌های بزرگ در مقاطعی در ایران کار کردند و جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در ایران را می‌دانند، بنابراین با جذب سرمایه‌گذاری و تقویت اقتصاد کشور می‌توانیم به حمایت از اقتصادمان بپردازیم.