12
در گفت و گو با رامین خودآفرین

طرح ها و دستاوردهای پژوهشی شرکت نفت خزر تشریح شد.

طرح ها و دستاوردهای پژوهشی شرکت نفت خزر تشریح شد.
رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت خزر از امضای نخستین پروژه پژوهشی این شرکت در قالب برنامه پنج ساله ششم در مرداد ماه سال جاری خبر داد.

رامین خودآفرین رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت خزر در گفتگوی تفصیلی با هفته نامه مشعل به تشریح اقدام های بخش پژوهش و فناوری شرکت نفت خزر از ابتدای تاسیس تاکنون پرداخت و در زمینه پروژه های جدید پژوهشی این شرکت گفت: در قالب برنامه پنج ساله ششم، پروژه های جدیدی در دو حوزه مهندسی دریایی و اکتشاف تعریف گردید که پس از تصویب در شورای پژوهشی و هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران جهت اجرا ابلاغ شده است.

به گفته وی، پروژه های پژوهشی تایید شده از سوی شورای پژوهشی شرکت ملی نفت ایران شامل مدلسازی حوضه رسوبی و تعیین محدوده عملکرد دلتاها و گسترش سنگ مخزن در دریای خزر جنوبی با استفاده از اطلاعات چاه های دریایی موجود، مکانیسم تشکیل گل افشان ها و اثرات آن در ایجاد مخازن هیدروکربوری با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور در حوضه خزر جنوبی و شناسایی مخاطرات زمین ساختی و زون های احتمالی هیدروکربوری با استفاده از روش های ژئوفیزیکی و داده های زمین شناسی و مخزنی در دریای خزر می شوند.

خودآفرین درباره آخرین روند طی شده این پروژه ها پس از ابلاغ توضیح داد: این سه پروژه اکنون مرحله نهایی فرایند انتخاب مجری را طی می­کند.

وی با توضیح درباره هر یک از این سه پروژه گفت: اهداف در نظر گرفته شده برای پروژه مدلسازی حوزه رسوبی دریای خزر جنوبی شامل: تعیین نوع رسوبات با استفاده از روش های موجود، تعیین مشخصات سنگ مخزن، تعیین توزیع و گسترش سه بعدی ماسه سنگ ها و پتانسیل مخزنی در قالب نقشه های زیرزمینی، ارائه مدل ساختمانی حوضه رسوبی، تهیه مدل رسوبی حوضه رسوبی (تهیه نقشه های پالئوژئوگرافی) و مدت مان اجرا آن حدود 18 ماه پیش بینی شده است. همچنین آنچه از اجرای پروژه مکانیسم تشکیل گل فشان ها در نظر بوده و قابل بیان است شامل شناسایی و بررسی وضعیت و موقعیت دقیق زمین شناسی گل فشان ها و دیگر تراوشات نفتی (در استان گلستان)، تهیه Data Bank کاملی از گل فشان ها و نیز تراوشات نفتی، شناسایی گل فشان های فعال منطقه، ارائه برنامه زمان بندی مناسب جهت نمونه برداری از گل فشان ها با استناد به بازه های زمانی فعالیت آنها، تهیه نقشه پراکندگی گل فشان ها، شناسایی در حد گل فشان های فعال کشورهای همجوار، بررسی علل تشکیل گل فشان ها و اثرات آن در تکتونیک منطقه و بالعکس می باشد. مدت زمان اجرای آن حدود 24 ماه پیش بینی شده است.

هدف اصلی از اجرای پروژه شناسایی مخاطرات زمین ساختی شناسایی مخاطرات حفاری و تولید در عملیات در آب عمیق دریای خزر می باشد. این مخاطرات شامل شناسایی و بررسی مکانیسم تشکیل و استخراج 3 بعدی ماسه های پرفشار در اعماق کم زیر کف بستر دریا در حوضه خزر جنوبی، بررسی امکان تشکیل هیدرات های گازی در حوضه خزر جنوبی و شناسایی و استخراج 3 بعدی زون های حاوی هیدرات گازی و شناسایی و استخراج 3 بعدی سایر مخاطرات حفاری از قبیل بدنه گل فشان ها، گسل ها و ریزگسل ها و بسته های گازی و بررسی مکانیسم و زمان تشکیل آنها و تاثیر متقابل آنها با زمین ساخت خزر جنوبی است. مدت زمان اجرای این پروژه حود 18 ماه پیش بینی شده است.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت خزر ادامه داد: مدیریت پژوهش شرکت ملی نفت در این دوره با تغییر رویکرد، پروژه ها را در قالب برنامه پنج ساله کشور تعریف نموده است.

طبق اعلام او، فرایند تایید و ابلاغ این سه پروژه انجام شده است که این فرایند برای شرکت نفت خزر حدود نه ماه زمان برده است و از تعداد 10 پروژه تعریف شده و ارسالی به شورای پژوهشی شرکت ملی نفت پس از حذف برخی از موارد پیشنهادی و چند مورد ادغام، در نهایت به 3 عنوان فوق جهت اجرا ابلاغ گردید.

خودآفرین اعلام کرد که این سه پروژه در گام اول با بودجه ای در حدود 70 میلیارد ریال عملیاتی خواهد شد.

این مقام مسئول شرکت نفت خزر در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به مذاکرات انجام شده با مدیریت پژوهش شرکت ملی نفت مقرر شد که دو پروژه مدل سازی حوزه رسوبی دریای خزر و شناسایی مخاطرات زمین ساختی را در سال 98 آغاز کنیم و پروژه باقی مانده را در نیمسال اول سال 99 آغاز نماییم.

وی با اشاره به نتایج مناسب حاصل شده از پروژه های پژوهشی شرکت نفت خزر در سال های گذشته اظهار امیدواری کرد نتایج پروژه ها در برنامه پنج ساله ششم نیز مثمرثمر باشد.

گفتگو با رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت خزر با بیان ضرورت انجام اقدام های پژوهشی در این شرکت و همچنین پروژه های انجام شده ادامه یافت.

خودآفرین خاطرنشان کرد: تا اواخر دهه 80 فعالیت های پژوهشی شرکت نفت خزر عمدتا به صورت انجام پروژه های دانشجویی بوده که با نظر مدیریت ارشد سازمان جناب آقای دکتر اصولی و حمایت مالی و اجرایی مدیریت پژوهش و فناوری شرکت نفت به سمت تعریف پروژه های پژوهشی با محوریت کاربردی در بخش مدیریت مهندسی دریایی حرکت کردیم.

او ادامه داد: مهمترین فعالیت ما در فاز پنج ساله اول ایجاد زیرساخت در پژوهش نفت خزر به ویژه در زمینه مطالعات
آبهای عمیق در کشور بود و پس از گذشت چندین سال امروز می­توان گفت مسیر مناسبی طی شده و اکنون در نقطه قابل قبولی در زمینه پژوهش در حوزه دریای خزر ایستاده‌ایم.

خودآفرین با اشاره به اینکه بودجه پژوهشی شرکت نفت خزر تنها از محل بودجه جاری شرکت است، گفت: در طول سال های اخیر اقدام های قابل توجهی در حوزه پژوهشی انجام شده که بازگشت سرمایه داشته است.

طبق توضیحات رئیس پژوهش شرکت نفت خزر، در مدت برنامه پنج ساله پنجم، حدود 12پروژه در دو بخش محیط زیست و مهندسی تعریف شد که از این تعداد علیرغم وجود محدودیت های مالی 9 پروژه را با همکاری هفت دانشگاه و موسسه پژوهشی پیش بردیم.

خودآفرین در ادامه با بیان اینکه ویژگی عملیات در آبهای عمیق مختص شرکت نفت خزر است، گفت: شرکت ملی نفت ایران از سابقه صد ساله تجربه و فعالیت در مناطق نفتخیز جنوب و سایر بخش ها برخوردار بوده اما در حوزه آب عمیق دریای خزر کم تجربه می باشد و هیچ سابقه‌ جدی قبل از انقلاب در این زمینه وجود نداشته است.

خودآفرین اظهار داشت در ادامه این راه به سراغ دانشگاه های وزارت علوم رفتیم که دانشگاه صنعتی سهند بیشترین کمک را به بخش پژوهش نفت خزر داشته و تا به امروز همکاری بسیار موثری داشتیم. همچنین دانشگاه های صنعتی شریف و صنعتی اصفهان نیز همراه ما بودند. افزون بر آن امروز باید بگویم اجرای چند پروژه مهم مطالعاتی دیگر را نیز آغاز کردیم.

خودآفرین به توضیح درباره چند پروژه مهم مطالعاتی به ثمر رسیده در برنامه پنج ساله پنجم پرداخت و گفت: پروژه طرح جامع مبارزه و جمع آوری آلودگی های نفتی دریای خزر یکی از پروژه های مهمی بود که بخش پژوهش نفت خزر با همکاری پژوهشگاه اقیانوس شناسی آن را به ثمر رساند. با اجرای این طرح نتایج مناسبی حاصل شد که شامل مدلسازی عددی نحوه انتشار آلودگی مواد نفتی و بررسی مکانیزم های احتمالی بروز نشت و روش های مبارزه با آن بدست آمده و در این پروژه یک شبیه سازی برای حرکت لکه های نفتی نیز انجام شد. انجام این پروژه سه سال زمان برد و اکنون مرحله نصب نرم افزار در پایگاه عملیاتی نفت خزر در بهشهر را در دست اقدام داریم.

به گفته وی، برای ادامه فعالیت اجرای شبیه ساز آنلاین نیاز به عزم، همت و تلاش ملی داشته و نهادهای دیگری نظیر سازمان های محیط زیست، بنادر و دریانوردی یا مدیریت های استان های سواحل شمالی و غیره باید وارد عمل شده و کار را پیش برده و به سرانجام برسانند.

رئیس پژوهش نفت خزر مطالعه و بررسی منشاء گلوله های نفتی (Tarball) موجود در سواحل دریای خزر با استفاده از اثر انگشت (Finerprinting) نفت خام کشورهای همسایه را از دیگر پروژه های مطالعاتی انجام شده در شرکت نفت خزر خواند و درباره ضرورت و روند اجرای آن توضیح داد: حدود سال های 2009-2012 یکسری آلودگی های نفتی به شکل کروی معروف به تار بال در سواحل شمال غربی دریای خزر رسوب پیدا کرد (بین 15 تا 30 تن) که علاوه بر هشدار زیست محیطی به نحوی باید منشا آن مشخص می شد. برای این اقدام متوجه شدیم هیچ تاریخچه نفتی و دیتا بانکی برای نفت منطقه خزر وجود ندارد و از اینرو این پروژه را با همکاری پژوهشکده محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت تعریف کرده و توانستیم با انجام روش انگشت نگاری شیمیایی و استفاده از خصوصیات منحصر به فرد هر نمونه نفتی بانک اطلاعاتی مختصری از نمونه های نفتی در دریای خزر داشته باشیم که در صورت کامل شدن آن می توان منشا بروز هر آلودگی نفتی را مشخص کرد. در این روش با استفاده از دو متد کمی و کیفی سعی بر استحصال، بررسی و مقایسه غلظت و نسبت های تشخیصی آلکن های نرمال و شناساگرهای زیستی در گلوله های نفتی جمع آوری شده و نفت کشورهای همسایه شد و برای هر یک از آنها یک شناسنامه تعریف شد. این دیتا بانک که برای نمونه های نفتی ایجاد شده و با تکمیل نمونه های آن، با بروز هر آلودگی نفتی همین آنالیز انجام می شود و با این دیتا بانک مقایسه و منشا آلودگی مشخص می شود. از جمله خصوصیات این طرح این است که حتی در صورت مخلوط شدن نفت هم می توان منشا آن را تشخیص داد.

وی در پاسخ به اینکه منشاء آلودگی مورد نظر چه بود، توضیح داد که آن زمان انگشت اتهام به سمت شرکت نفت خزر بود که نشت نفت از میدان سردار جنگل است و این آلودگی نفت به دلیل اکتشاف در آن میدان نفتی است. و بعد از
بررسی­های دقیق مشخص شد منشاء مشخصات تاربال های یافت شده با مشخصات نمونه نفت میدان سردار جنگل متفاوت است.

طبق اعلام رئیس پژوهش شرکت نفت خزر، امور پژوهش و فناوری شرکت نفت خزر در طول مدت اجرای برنامه پنج ساله پنجم (از سال 89 به این سو) در حوزه دانشجویی نیز شاهد اقدام های مناسبی بوده و در این مدت حدود 33 پروژه در حوزه اکتشاف و تولید، هشت پروژه درحوزه مهندسی و هفت پروژه در حوزه زیست محیطی را حمایت و راهنمایی نموده است.

وی انتشار 53 مقاله و همچنین برگزاری 13 سمینار علمی در حوزه فناوری های مرتبط با آب عمیق را از دیگر اقدام های انجام شده در حوزه پژوهش شرکت نفت خزر اعلام کرد.

خودآفرین درباره آخرین وضعیت پروژه پژوهشی نقشه راه آبهای عمیق گفت: این پروژه را با کمک پژوهشکده دریایی دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرده ایم و مقرر شده است نقشه راه برای عملیات در آبهای عمیق ایجاد کنیم که البته پژوهشکده مهندسی دریایی با گسترش این موضوع آن را تبدیل به نقشه راه صنایع دریایی کشور کرد که بخشی از آن هم به نقشه راه عملیات در آب­های عمیق اختصاص دارد.

رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت خزر همچنین طراحی و تولید نرم افزار پایداری سکو ویژه سکوی نیمه­شناور ایران امیرکبیر با همکاری دانشگاه صنعتی سهند را از دیگر اقدام های مهم برشمرد که در سال های گذشته به ثمر رسیده است و در حفظ تعادل سکو و کاهش چشمگیر وابستگی به کشورهای خارجی و خروج ارز از کشور برای تامین نرم افزارهای مورد نیاز در این زمینه نقش چشمگیری خواهد داشت.

فراخوان برای دانشجویان دکترا در حوزه دریای خزر

خودآفرین با اشاره به پتانسیل فراوان در حوزه نفت و گاز خزر برای پروژه های دانشجویی اظهار داشت: برنامه شرکت نفت خزر این است که در زمینه پروژه های دانشجویی به سمت مقطع دکترا حرکت کنیم تا زمان انجام پروژه طولانی تر و محتوای آن از کیفیت بالاتری برخوردار باشد.

 

۱۶ اَمرداد ۱۳۹۸
کد خبر : ۱,۵۳۹

نظرات بینندگان

برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.