12

مذاکرات اصلی دریای خزر تحدید حدود بین ایران، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان است

مذاکرات اصلی دریای خزر تحدید حدود بین ایران، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان است
ابراهیم رحیم پور در سرمقاله روز دوشنبه چهارم شهریور 98 در روزنامه شرق با عنوان (درباره مذاکرات دریای خزر) اظهار داشت:

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA

براساس ساختاری که در کشور وجود دارد، وزارت خارجه مسئول مذاکرات برای انعقاد قرادادهای خارجی است. بعضی از این مذاکرات اهمیت بیشتری دارد: بنابراین طولانی تر می شود. مثل قرارداد 598 که هشت سال به درازا کشید یا در مذاکرات هسته ای که از نظری 15 سال اما از نظر دیگر دو سال به طول انجامید، اما مذاکرات خزر طولانی ترین مذاکره بعد از انقلاب در ایران بوده که 25 سال به درازا کشیده است. دولت های مختلفی در ایران با چهار کشور دیگر حوزه خزر مذاکره کرده اند که این مذاکرات در دولت دوازدهم به سرانجام رسید. در ساختار جمهوری اسلامی ایران وزارت امور خارجه مسئول نهایی شدن قراردادهاست؛ اما این بدان معنا نیست که این وزارتخانه می تواند به تنهایی قراردادها را نهایی و امضا کند. بعد از مذاکرات وزارت خارجه و ارائه نوبه ای پیشرفت کار به ریاست جمهوری و شورای امنیت، همچنین سران سه قوه، در جریان این امر مهم قرار می گیرند. چنانچه این سه نهاد موافقت کنند، نظر مقام معظم رهبری نیز باید اخذ شود. چنانچه ایشان نظر اصلاحی یا مخالفت داشته باشند، ابلاغ می کنند. این مرحله نیز به معنی نهایی شدن قرارداد خارجی نیست، حتی با تأیید مقام معظم رهبری. بعد از این روند، مهم ترین بخش مسیر تأئید نهایی، مرحله ای است که باید به مجلس ارجاع داده شود و نمایندگان ملت آن را تأئید کنند. به نظر می رسد علت طرح مجدد اخبار دریای خزر این است که پس از یک سال، قرارداد حقوقی دریای خزر، در کشور قزاقستان که به امضای روسای جمهور پنج کشور رسیده، قرار است در صحن مجلس مورد بحث و مداقه نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گیرد؛ بنابراین این موضوع مجدداد مورد توجه بخش های مختلف از جمله رسانه ها قرار گرفته است. خاطر نشان می کند در چهار کشور دیگر، نسبت به کشور ما مسیر هموارتر و سریع تری وجود دارد. به خاطر دارم در آخرین مذاکرات، آقای ظریف برای تعدیل بعضی جملات و بندها تلاش بسیاری کرد. در آنجا چنیدن بار اعلام کرد که در نهایت ما می توانیم بر سر قراردادی تفاهم کنیم که مجلس کشورمان آن را تأئید کرده باشد؛ اما در عین حال فاقد این اختیار هستیم که در تصمیم مجلس اعمال نظر کنیم؛ بنابراین باید گفت اتفاق تازه ای رخ نداده است، مگر اینکه زمان آن رسیده که مجلس قرارداد یاد شده را با قید دو فوریتی یا یک فوریتی و عادی به بحث بگذارد و درباره موافقت یا مخالفت یا هر موضوع دیگری که در نظر دارد، به آن بپردازد. تا آنجایی که مطلع هستم حدودا سه هفته پیش آقای ظریف به مجلس رفت و درباره آخرین مذاکرات ایران با همسایگان خزر صحبت کرد و مجلس باید این گزارش ها را در دستور کار خود قرار دهد و به آن بپردازد. حساسیت روی موضوعات کشور بجا و بسیار خوب است. باید افکار عمومی نظر خود را عنوان کند و از سویی مجلس هم حق طبیعی برای بررسی آن دارد؛ اما درباره بعضی از موضوعات می توان این گونه استنباط کرد که صرفا مسئله مردم یا نماینده مردم در میان نسیت، بلکه جناح ها از همه طرف وارد می شوند و غوغا سالاری راه می اندازند تا رای دهندگان را در خصوص این موضوع تحت تأثیر قرار دهند. در عین حال کسی که مذاکرات را به اینجا رسانده و قرارداد را امضا کرده، به خود شک ندارد؛ مذاکرات بسیار حساب شده و دقیق بوده است. متأسفانه مطالبی که برخی محافل و رسانه ها عنوان می کنند مبنی بر اینکه سرزمین واگذار شده و ... هرگز واقعیت ندارد. اگر متن مذاکرات را مطالعه کنند، متوجه خواهند شد که شرط ما این بود که خط مبدأ و "تحدید حدود بستر" را تعیین نکنیم و به مذاکرات بعدی موکول کنیم، چرا که خود خط مبدأ هم در همان "تحدید حدود" تأثیر می گذارد. از این نظر هرگز چنین اتفاقی رخ نداده است. پس روال قانونی در سطح کشور به درستی طی شده و پس از پیمودن مراحلی قانونی، این قرارداد امضا شده است. اکنون مجلس هم باید بررسی کند، اگر اتفاق و اشتباهی رخ داده، حق طبیعی مجلس است که دربار آن اظهار نظر کند. طبیعتا یک دریا یا دریاچه ای که پنج کشور آن را احاطه کرده است، به قانون نیاز دارد. برای مسائل مختلفی همچون مسائل کشتی رانی، ماهیگیری، محیط زیست، حوادث داخل دریا و مسائلی امنیتی به قانون نیاز است. ما هم قبل از مذاکرات و صحبت با طرف خارجی، در جلسات با وزارت خارجه، درباره همه قسمت های کشور که زیر مدخل قرار داشتند، نظراتمان ارائه شده و طبیعتا مراعات شده است. اگر رعایت نمی شد قاعدتا اعتراض کتبی و شفاهی به وزارت خارجه ابلاغ می شد؛ اما تا کنون چنین موردی ثبت نشده است؛ بنابراین قسمتی که بعد از امضای قرارداد در سال گذشته مورد مذاکره پنج کشور قرار گرفته است. "تحدید حدود" موضوعی است که در حال حاضر در کشور درباره آن حساسیت وجود دارد. در این زمینه مذاکرات اصلی بین ایران و جمهوری آذربایجان و ترکمنستان است؛ یعنی مذاکرات در بخش جنوبی دریای خزر متمرکز بوده است. البته درباره خط مبدا هر پنج کشور در مذاکرات جاری دخیل هستند. ایران برای این قسمت 25 سال در حال مذاکره بوده، اگر ضروری باشد ممکن است 25 سال دیگر هم برای بخش اصلی آن مذاکره شود، چرا که وقتی حقوق طبیعی ما براساس قانونمندی و مدل هایی که در دنیا و جاهای دیگر اتفاق افتاده، تببین نشده است، طبیعتا عجله ای برای امضای این قسمت وجود ندارد و میتوان همین گونه آن را برای نسل های بعدی باقی گذاشت.

۱۰ شهریور ۱۳۹۸
کد خبر : ۱,۵۴۸

نظرات بینندگان

برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.